Slider Three
Slider Five
Slider Two
Slider Four
Slider One
Slider Six
Slider Seven
PlayPause

महाराष्ट्र निसर्ग उद्यान संस्था

निसर्गाचे संवर्धन, शिक्षण व त्या विषयीची जनजागृती हे हेतू डोळ्यांपुढे ठेऊन मुंबई महानगर प्रदेश विकास प्राधिकरणा (मुंमप्रविप्रा) ने पुढाकार घेऊन महाराष्ट्र निसर्ग उद्यानाची निर्मिती केली. आज निसर्ग उद्यान या परिसरातून फेरफटका मारला असता सर्वच हेतू संपूर्णपणे सफल झाल्याचे दिसून येते.

मुंबई शहराच्या एकेकाळच्या क्षेपण भूमी वर तयार करण्यात आलेले निसर्ग उद्यान म्हणजे मानवनिर्मित जंगलाचे सर्वोत्तम उदाहरण आहे. ह्या मानव निर्मित जंगलालाच जोडून माहीमच्या खाडीतील (मिठी नदीच्या पात्रातील) तिवराची नैसर्गिक जंगले आहेत.

नैसर्गिक संपदेचा वारसा टिकवून ठेवणे व त्याची (त्या सोबतच्या सर्वच प्रकारच्या जैविक संपदेसह) संवर्धन करणे ह्या हेतुने साकारलेल्या ह्या निसर्ग उद्यानात प्रवेश केल्यापासून बाहेर पडेपर्यंत आपण मुंबईसारख्या गच्च दाटीवाटीच्या शहराच्या मध्यभागी आहोत ह्याचा आपल्याला पूर्णपणे विसर पडतो. नियमितपणे पुन्हा पुन्हा येत राहणाऱ्या प्रेक्षकांची वाढती संख्या हेच सुचवते कि, जैवविविधतेचा अभ्यास करण्यासाठी आणि निसर्गाचे नियम सोप्या पद्धतीने समजून घेण्यासाठी निसर्ग उद्यानासारखे उत्तम स्थळ नाही.

वनस्पती संपदा

आज येथे काही प्रकारचे सुमारे १४००० वनस्पती आहेत, त्यात वृक्षाच्छादित वृक्ष आणि झुडुपे आणि झुडुपे यांचा समावेश आहे.

सरपटणारे व उभयचर प्राणी

किटक, पाली, सरडे, बेडूक, उंदीर व छोटे पक्षी हे ह्या सर्व सरीसृपांचे खाद्य. निसर्ग उद्यानातील अन्न साखळ्यांमध्ये हे सर्व घटक सापडत असल्याने सरीसृप निसर्ग उद्यानाच्या अन्न साखळ्यांमध्ये व्यवस्थितपणे सामावले गेले आहेत.

कोळी

उद्यानात जवळ जवळ ३० विविध प्रकारचे कोळी असून ते ११ कुळांमध्ये विभागले आहेत. उद्यानात असलेल्या होल, झुडूप व वृक्ष हे त्यांच्या जाळे विणण्याचे मुख्य स्थान झाले आहेत.

सस्तन प्राणी

वटवाघूळ, खारुताई व उंदीर हे उद्यानात नियमितपणे आढळणारे सस्तन प्राणी आहेत. त्यामध्ये खारुताई तर उद्यानात प्रत्येक ठिकाणी आढळते.

पक्षी

उद्याना मध्ये आढळून येणाऱ्या काही पक्षांची नावे: शिंपी, स्वर्गीय नर्तक,कोकीळ, गायबगळा, साळूंखी, खंड्या,पोपट, पंचरंगी सूर्यपक्षी, तांबट आणि नाचरा.

फुलपाखरू

उद्याना मध्ये आढळून येणाऱ्या काही फुलपाखरांची नावे: ब्लू मॉरमॉन, कॉमन क्रो,कॉमन पामफ्लाय, प्लेन टायगर, ब्लू टायगर, स्ट्रीप्ड टायगर, कॉमन जे, कॉमन मॉरमॉन, चॉकलेट पॅन्सी,  कॉमन जुजेबेल

Play Video

मुंबईच्या मुकुटातील पाचूचा खडा

सन १९९४ पासून मनिउसं निसर्ग शिक्षण व संवर्धन हे हेतू डोळ्यांपुढे
ठेऊन काम करत आहे.